سبک‏های نگرش به فرزند و فرزندآوری بر اساس منابع اسلامی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانش ‏آموختۀ کارشناسی ارشد روان‏شناسی اسلامی گرایش مثبت‏ گرا، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران

2 استادیار گروه روان‏شناسی، جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران

3 استاد گروه قرآن ‏پژوهی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

چکیده

در هر جامعه ‏ای نگرش افراد به مقولۀ فرزند و فرزندآوری نقش تعیین‏ کننده‏ای در میزان زادوولد و فرزندآوری دارد. بر این اساس این پژوهش به بررسی نگرش منابع اسلامی به فرزندآوری و سایر نگرش ‏های بازتاب‏ یافته در قرآن کریم به فرزند و فرزندآوری اختصاص یافته، تا از طریق این بررسی مدل مفهومی نگرش منابع اسلامی به فرزندآوری استخراج گردد. روش به ‏کاررفته در این پژوهش، تحلیل کیفی محتوای متون دینی است که برای فهم و استنباط آموزه ‏های روان‏شناختی از منابع اسلامی کاربرد دارد. در بررسی‏ های صورت‏ گرفته، در مجموع سه نگرش اصلی در مورد فرزند و فرزندآوری در منابع اسلامی یافت شد، که از این سه نگرش، 21 مؤلفۀ کلی و 61 استنباط از آیات و روایات منتخب به‏ دست آمد: 1. نگرش مثبت به مطلق فرزند، اعم از پسر و دختر، با مؤلفه ‏های؛ فرزند عامل بقا و استمرار والدین، فرزندآوری یکی از ملاک‏های انتخاب همسر، فرزند مایۀ اقتدار و افزایش نفوذ والدین، فرزند مایۀ آرامش خانواده، فرزند موجب استحکام روابط والدین، فرزند زمینه ‏ساز رضایتمندی والدین، فرزند هدیۀ الهی و فرزند نیرویی در خدمت دین؛ 2. نگرش منفی به مطلق فرزند اعم از پسر و دختر، با مؤلفه ‏های؛ فرزند عامل تهیدستی خانواده، فرزند موجب رنج و سختی والدین و خطرات معنوی فرزند برای پدر و مادر؛ 3. نگرش تفکیکی به فرزند که خود مشتمل بر سه نگرش فرعی است: یکم، نگرش منفی به دختر؛ دوم، نگرش مثبت به پسر؛ سوم، نگرش مثبت به دختر با مؤلفه ‏های؛ دختر موجب گشایش رزق و توسعۀ بیشتر در زندگی، جلب رحمت و مغفرت الهی پس از مرگ والدین، استعداد دختر برای ایجاد نسل برتر. روایی‏ سنجی محتواهای استنباطی و مؤلفه ‏ها بر اساس نظر یازده کارشناس و دو شاخص روایی محتوا (CVI) و نسبت روایی محتوا (CVR) به ‏دست آمد. در پایان برای روایی‏ سنجی نگرش‏های سه ‏گانه دربارۀ فرزند و فرزندآوری از نظر سه کارشناس به ‏صورت مشارکتی استفاده شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Attitudes towards children and childbearing based on Islamic sources

نویسندگان [English]

  • Khadige Tayyeb Hoseini 1
  • Mohammad-Sadegh Shojaei 2
  • Syyed-Mahmud Tayyedb-Hosseni 3
1 Masters in Islamic-Positive Psychology, University of Quran and Hadith, Qom, Iran
2 Assistant Professor at the Department of Psychology, Al-Mustafa International University, Qom, Iran
3 Professor at the Department of Quranic Studies, Research Institute of Hawzeh and University, Qom, Iran
چکیده [English]

In any society, the attitude of individuals towards childbearing plays a decisive role in the rate of birth and childbearing. Accordingly, this study is dedicated to examining Islamic sources about childbearing in order to extract a conceptual model of the attitude of towards childbearing. The method used in this study is a qualitative analysis of the content of religious texts, which is used to understand and infer psychological teachings from Islamic sources, and seeks to answer these questions: a) what are the types of attitudes towards childbearing in Islamic sources? b) What is the validity of the types of attitudes towards childbearing in Islamic sources? Results showed that there are three main types of attitudes towards, from which 21 general components and 61 inferences were obtained from selected verses and narrations: 1) Positive attitudes towards the absoluteness of the child, 2) Negative attitudes towards the absoluteness of the child, 3) Separate attitudes towards the child. Content Validity Index, Content Validity Ratio, and opinions of three experts were used to evaluate and validate the findings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Childbearing
  • Attitudes towards childbearing
  • Positive attitudes towards children
  • Negative attitudes towards children
پژوهشنامه روانشناسی اسلامی
دوره 10، شماره 21
اسفند 1403
صفحه 131-154

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار