سبک‏های یاری ‏طلبی از خدا: تدوین مدل مفهومی روان‏شناختی بر اساس منابع اسلامی

نویسندگان

1 استادیار گروه روان‌شناسی اسلامی، پژوهشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد روان‌شناسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران

چکیده

توجه به عوامل معنوی و مذهب، نقش بنیادینی در سلامت روانی و حتی جسمی افراد دارد. یاری ‏طلبی از خداوند که در منابع اسلامی از آن با تعبیر «استعانت از خدا» یاد می ‏شود از جمله این عوامل است که همواره درباره آن بررسی ‏هایی انجام شده است. پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل مفهومی سبک‏های یاری‏ طلبی از خداوند بر اساس منابع اسلامی (قرآن و حدیث) انجام شد. به منظور استخراج مؤلفه ‏های مفهومی سبک‏های یاری‏ طلبی از خداوند در متون اسلامی از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. بدین‏ منظور متون اسلامی مرتبط با موضوع پژوهش در آیات و روایات طبقه ‏بندی‏ شده در کتاب نهج الدعاء انتخاب شد. برای تعیین مؤلفه‏ های مفهومی از مقوله ‏بندی کدها و مرکزی ‏سازی مفاهیم استفاده شد. مؤلفه‏ های استخراج‏ شده به همراه مستنداتش به متخصصان در علوم دینی و روان‏شناسی ارائه شد و از این طریق روایی محتوایش تأیید شد. یافته‏ های پژوهش نشان داد سبک‏های یاری ‏طلبی از خداوند بر اساس متون اسلامی بر پنج شیوه اصلی شامل مناسکی، ابراز بدنی، موقعیتی، مقابله ‏ای و جبران‏ کننده متمرکز است. مجموع ویژگی‏های افراد در این پنج شیوه، سبک یاری‏ طلبی از خداوند را در آنها نشان می ‏دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Styles of seeking help from God: Introducing a psychologically conceptual model based on Islamic sources

نویسندگان [English]

  • Mahdi Abbasi 1
  • Sedighe Akbari-Pouyani 2
1 Assistant Professor at Department of Islamic Psychology, Quran and Hadith Research Institute, Qom, Iran
2 Masters in Psychology, Saveh Branch, Islamic Azad University, Saveh, Iran
چکیده [English]

Spiritual factors and religion have fundamental role in people’s psychological and physical health. Seeking help from God, called “esteanat” in Islamic sources, is one these factors that have been studied constantly. This research aims to introduce a conceptual model of styles of seeking help from God based on Islamic sources (Quran and hadith). Using qualitative component analysis, conceptual components of seeking help from God were extracted from Islamic texts. In doing so, Islamic sources related to the subject of study in Quranic verses and Ahadith were selected using categories of the book “Nahj-ol-Doaa”. To determine the conceptual component we used categorizing the codes and centralization of concepts. The extracted components, along with their documents, were presented to experts in religious studies and psychology; in this way the content validity was approved. The results showed that, based on Islamic texts, the styles of seeking help from God are mainly of five main ways: ritualistic, bodily expressions, situational, coping, and compensational. The sum of these characteristics show the styles of seeking help from God.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Seeking help from God
  • prayer
  • seeking help styles
  • conceptual model