تدوین مدل مفهومی قدردانی مبتنی بر مؤلفه ‏های شکر اسلامی

نویسندگان

1 پژوهشگر گروه روان‏شناسی، پژوهشگاه شناخت، قم، ایران

2 دانشیار گروه روان‏شناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

چکیده

در تاریخچه ایده‏ ها و نظریه‏ ها، مفهوم «قدردانی» عمری طولانی اما در تاریخچه روان‏شناسی، گذشت ه‏ای نسبتاً کوتاه دارد. بر اساس منابع اسلامی، قدردانی به عنوان واکنش برتر به خوبی‏ های دیگران و معیار انسانیت و جدایی از مرز حیوانیت معرفی شده است. بر این ‏اساس، هدف این پژوهش تبیین مؤلفه ‏های قدردانی مبتنی بر مفهوم «شکر» اسلامی است که با روش تحلیل محتوای کیفی متون دینی، منابع اسلامی بررسی و مؤلفه ‏های قدردانی، از آن استخراج شد. روایی محتوای داده‏ ها با استفاده از ضریب نسبت روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) بررسی و با اعتبار بالا تأیید شد. یافته ‏های پژوهش نشان داد که قدردانی دارای دو مؤلفه درونی و بیرونی است؛ مؤلفه درونی آن شناختی‏ عاطفی و مؤلفه بیرونی آن کلامی و رفتاری است که با استفاده از آن می‏توان روابط بینِ ‏فردی را تقویت کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Developing a conceptual model for gratitude based on the components of thankfulness in the Islamic resources

نویسندگان [English]

  • Mahmood Esfehanian 1
  • Ebrahim Salarvand 1
  • Mohammadreza Salarifar 2
  • Abdolvahid Davvodi 1
1 Researcher at the Department of Psychology, Cognition Research Institute, Qom, Iran
2 Assistant Professor at the Department of Psychology, Behavioral Sciences Institute, Research Institute of Hawzah and University, Qom, Iran
چکیده [English]

In the history of ideas and theories, the concept of gratitude enjoys a long life, but in the history of psychology has relatively short past. Based on Islamic sources, gratitude has been introduced as a superior reaction to the goodness of others and a measure of humanity and separation from the border of being animal. Therefore, the purpose of this research is to explain the components of gratitude based on the concept of Islamic gratitude, which was analyzed using the method of qualitative content analysis of religious texts. Components of gratitude were extracted from Islamic sources. Data validity (reliability check) was confirmed using the Content Validity Ratio and Content Validity Index with the help of the experts' specification table. The research findings showed that gratitude has two internal and external components; internal component is cognitive-emotional and the external component is verbal and behavioral, which can be used to strengthen interpersonal relationships.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Appreciation
  • gratitude
  • Islamic sources
  • conceptual model