طراحی مدل ارتباط والد - نوجوان بر اساس منابع اسلامی

نویسنده

استادیار گروه روان‏شناسی اسلامی، پژوهشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران

چکیده

رابطه، نیاز ذاتی انسان‏ ها است که در بستر شکل‏ گیری و تداوم نوع سالم آن، احساس امنیت، خودمختاری، عزت نفس، کارآمدی، تعهد، صمیمیت، جرئت ‏ورزی و محدودیت‏ پذیری در فرد از تولد تا بزرگسالی تأمین می‏ شود. از این ‏رو، تنظیم روابط، نقش مؤثری بر سلامت روانی فردی و جامعه نزدیک و دور دارد. دین اسلام نگاه ویژه‏ای به تنظیم این روابط در نهادهای مختلف، از جمله اولین و مهم‏ترین نهاد ارتباطی، یعنی خانواده، در قالب ارتباط والد - نوجوان دارد. هدف پژوهش حاضر تبیین مدل ارتباطی والد - فرزندی بر اساس منابع اسلامی برای سازمان‏دهی ارتباطات بینِ فردی والدین با فرزندان نوجوان آن‏ها است. در این پژوهش، از روش تحلیل مفهومی محتوایی استفاده شد. همچنین، از شاخص روایی محتوا (CVI) و نسبت روایی محتوا (CVR) برای تأیید روایی استنباط به‏ عمل‏ آمده مبتنی بر نظر 10 کارشناس خبره استفاده شد. یافته‏ ها نشان داد مدل ارتباط والد - نوجوان، مبتنی بر عقل‏ ورزی ارتباطی است. در مدل عقل ‏ورزی ارتباطی، مؤلفه ‏های ساختی شامل «احسان‏ ورزی» و «پرهیز از اسائه ‏ورزی» و مؤلفه ‏های نگه‏داری شامل «استبشار» و «شکرورزی» و مؤلفه‏ های بازساختی ارتباط شامل «استغفار» و «صبرورزی - غفران» به صورت مجموعه‏ای و توأمان به کار گرفته شد. همچنین میزان CVI و CVR به‏ دست‏ آمده بالا بود که بیانگر صحت استنباط چهار موقعیت ارتباطی در حد کاملاً مطلوب از روایت مورد استناد است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing a model for parent-child relationship based on Islamic sources

نویسنده [English]

  • Ali Sadeghi-seresht
Assistant Professor at the Department of Islamic Psychology, Quran and Hadith Research Institute, Qom, Iran
چکیده [English]

Relationship is an innate need among human beings; when relationship formed and continued in a healthy manner then feeling secure, self-esteem, self-efficiency, commitment, intimacy, assertion, and accepting boundaries will be acquired in the individual from birth to adulthood. Thus, regulation of relations has effective role in mental health of individuals and near and far society. Islam has a special view on the regulation of these relationships in various institutions, including the first and the most important institution of communication, the family, in the form of parent-adolescent relationship. The purpose of the current research is to explain a model of parent-child interpersonal communication based on Islamic sources to organize the interpersonal communication between parents and their adolescent children. In this research, the method of content conceptual analysis was used. Also, the Content Validity Index was used to confirm the validity of the inference made based on the opinion of ten experts. The findings showed that the parent-adolescent relationship model is based on communication rationality, in the sense that it includes the structural components of “benevolence” and “avoidance of tyranny”, the maintenance components of “thankfulness” and the reconstruction components of communication “forgiveness” and “patience”. Forgiveness should be used in combination. Each of the obtained Content Validity Index and Content Validity Ratio was 1, which indicates the correctness of the inference of the four communication situations from the base narrative at a very favorable level.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Relationship
  • parent
  • adolescent
  • model
  • Islamic sources