ساخت و اعتباریابی پرسش‌نامه الگوی تنظیم رغبت بر اساس متون اسلامی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث، پژوهشکده اخلاق و روان‌شناسی اسلامی

2 عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث

چکیده

در صورتی که رغبت به موضوعات و اهداف دنیوی تابع رغبت به موضوعات و اهداف اخروی باشد از نظر آموزه‌های اسلامی، زهد تحقق می‌یابد و نشانه آن است که رغبت‌ها تنظیم شده است. این مفهوم در روان‌شناسی هم می‌تواند کارکرد داشته و مفید باشد. یکی از شیوه‌های استفاده‌کردن از مفاهیم و عملیاتی‌کردن آنها در روان‌شناسی قابلیت سنجش آن مفاهیم است. از همین‌روی هدف این مقاله ساخت پرسش‌نامه‌ای برای سنجش تنظیم رغبت‌ها مبتنی بر دیدگاه اسلام است. برای این منظور، پس از استخراج مفهوم تنظیم رغبت و ساخت گویه‌هایی بر اساس آنها، به منظور بررسی روایی محتوا، از ارزشیابی 9 کارشناس در دو مرحله استفاده شد. پرسش‌نامه اولیه در دو مرحله آزمایشی (با 60 آزمودنی) و نهایی (با 802 آزمودنی) اجرا شد. در نهایت پس از تحلیل عاملی به روش مؤلفه‌های اصلی و چرخش واریماکس، پرسش‌نامه‌ای 120 گویه‌ای با هفت عامل استخراج شد. این هفت عامل به ترتیب اعتبار عبارت‌اند از: رغبت متعالی، رغبت به خانواده، رغبت به خود، دنیاناپایدارنگری، دنیاآزمون‌نگری، رغبت به منزلت اجتماعی، رغبت به پول و ثروت. نمره بالا در هر کدام از عامل‌ها حکایت از تنظیم مناسب رغبت‌ها دارد. یافته‌ها حکایت از آن دارد که پرسش‌نامه الگوی تنظیم رغبت از روایی و اعتبار لازم برای امور پژوهشی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Development and validation of a questionnaire on regulation of interest with relying on the Islamic text

نویسندگان [English]

  • hameh abdi 1
  • Mohammad Reza Hassanzaadeh Tavakkoli 2
چکیده [English]

If interests in mundane subjects and goals follow interests in other-worldly subjects and goals, according to Islamic teachings, piety is achieved and it shows that the interests are regulated. This concept in psychology could be both practical and useful. One method for using and operationalizing concepts in psychology is the measurability of these concepts. Thus, the aim of this paper is the development of a questionnaire to measure regulation of interests with relying on the Islamic perspective. In doing so, the concept of interest-regulation was extracted, items were developed based on this concept, and then we used 9 experts' opinions, in two phases, in order to vet their construct validity. The initial questionnaire was implemented in two pilot (with 60 subjects) and final (with 802 subjects) stages. Finlay, after factor analysis, using basic component and Varimax rotation method, a 120 item questionnaire with seven factors were introduced. These seven factors respectively are: transcendent interest, interest in family, interest in self, seeing the world non-stable, seeing the world as a test, interest in social status, interest in money and wealth. Higher scores in each factor indicate the appropriate regulation of interests. Results showed that the regulation of interest questionnaire is valid and reliable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • interest
  • interest regulation
  • piety
  • regulation of interest questionnaire