تدوین برنامه آموزشی شُکر مبتنی بر مفهوم شکر اسلامی و بررسی کارآمدی آن در رضایت از زندگی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روانشناسی مثبت گرا دانشگاه قرآن و حدیث

2 دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی

3 استادیار و مدیر گروه روانشناسی دانشگاه قرآن و حدیث قم

چکیده

پژوهش حاضر به منظور تدوین و عرضه الگوی شکرگزاری مبتنی بر آموزه‌های اسلامی و بررسی اثربخشی آن بر رضایت از زندگی بررسی شده است. فرض این پژوهش آن است که افزایش میزان قدردانی، باعث افزایش رضایت از زندگی و پیش‌بینی‌کننده آن است. در این پژوهش، پس از بررسی منابع و به‌دست‌آوردن مؤلفه‌های شکرگزاری و مفهوم قدردانی، برنامه آموزشی شش‌جلسه‌ای تدوین شد. با اجرای مصاحبه و گرفتن پرسش‌نامه‌های قدردانی و رضایت از زندگی، 19 نفر از دانشجویان دختر و پسر دوره کارشناسی دانشگاه قرآن و حدیث قم انتخاب، و به دو گروه 7 و 12 نفره تقسیم شدند. گروه 7 نفره، برنامه آموزشی شکرگزاری تدوین‌شده را دریافت کردند و گروه کنترل در انتظار دریافت مداخله قرار گرفتند. هر دو گروه در سه مرحله پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری ارزیابی شدند. ابزار استفاده‌شده در این پژوهش، پرسش‌نامه شش‌گویه‌ای قدردانی مک‌کاله و همکاران (2002) و رضایت از زندگی دینر (1985) بود. مقایسه هر دو گروه با استفاده از مدل آماری تحلیل کواریانس انجام گرفت. تحلیل و مقایسه نتایج پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل نشان داد شرکت‌کنندگان در گروه آزمایش از نظر قدردانی و رضایت از زندگی افزایش مثبت و معناداری را تجربه کرده‌اند که در پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه کنترل افزایشی دیده نشد و حتی این افزایش پس از گذشت چهل‌وپنج روز نیز باقی ماند
نتیجه: مداخله و برنامه آموزشی شکرگزاری مبتنی بر آموزه‌های اسلامی دارای اثربخشی معناداری است و می‌تواند میزان رضایت از زندگی و قدردانی افراد را افزایش دهد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Constructing An Islamic-Based Gratitude Training Program and the Investigating its Effectiveness on Life Satisfaction

نویسندگان [English]

  • Mahmud Esfahanian 1
  • Mahmud Golzari 2
  • Farid Barati Sedeh 3
چکیده [English]

This research aimed to construct and introduce a model of gratitude based on Islamic teachings and to study its effectiveness on life satisfaction. We hypothesized that higher levels of gratitude lead to higher levels of life satisfaction. After looking into Islamic sources and obtaining the components of gratitude, a 6-session training program was designed. 19 male and female undergraduate students from the University of Qoran and Hadith were selected and were divided into two groups of 7 and 12;they were interviewed and answered to  gratitude and life satisfaction scales.  The Group of 7 received the designed gratitude training program and the control group was put into the waiting list to receive the intervention later. Both groups were evaluated in three stages: pre-test, post-test, and follow-up. The instruments used in this study were McCullough and colleagues’ (2002) 6-item Gratitude Questionarie and the Satisfaction with Life Scale (SWLS; Diner et al., 1985). Analysis of Variance was used to compare the two groups. Results showed that participants in the intervention group have experienced significant increase in their levels of gratitude and life satisfaction, which were not found in control group at the pre-test and post-test stages .After 45 days, the increase was still there. Gratitude intervention and training program based on Islamic teachings have a significant effectiveness and can increase people’s levels of life satisfaction and gratitude.

کلیدواژه‌ها [English]

  • gratitude
  • thankfulness
  • Life satisfaction
  • Psyche-educational Intervention
  • Islamic sources